Remont kościoła św. Krzyża

Spis treści:
1. Wstęp
2. I etap
3. II etap
4. Wyróżnienie Zabytek Zadbany - 2018
5. Prezentacja z podsumowania prac

Po wielu staraniach, we wspomnienie Matki Bożej Bolesnej (15.09.2015) rozpoczęliśmy prace remontowe przy kościele św. Krzyża.

Na początek kilka słów, jak stało się to możliwe.

O tym, że nasz filialny kościółek wymagał i wymaga w dalszym ciągu podjęcia pilnych prac remontowych nie trzeba nikogo przekonywać. Nie podlega też żadnym wątpliwościom, iż stające przed nami zadanie winno obejmować działania zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz świątyni, a to wiąże się z niemałymi nakładami finansowymi.

Jednak, aby cokolwiek zacząć koniecznym było opracowanie dokumentacji, niezbędnej dla przeprowadzenia zadania. Wykonanie jej poprzedziło przeprowadzenie inwentaryzacji obiektu, następnie ekspertyzy techniczno-konserwatorskiej, zaprojektowania robót i zredagowania programów prac konserwatorskich. Parafia uzyskała wymagane pozwolenia, w tym służb konserwatorskich na prowadzenie zaplanowanych prac przy zabytku oraz pozwolenie na budowę. Ustalona na podstawie kosztorysu inwestorskiego wycena prac wskazuje potrzebę zabezpieczenia środków w kwocie ponad 4,5 mln. złotych.

Od roku 2013 Parafia czyniła starania o wsparcie finansowe w tym zakresie, pierwotnie (nie jeden raz) razem z innymi projektami, w ramach wspólnych wniosków z Kurią Metropolitalną w Poznaniu, m.in. z funduszy norweskich, następnie od 2014 r. już indywidualnie, m.in. wnioskując do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kompleksowość podejścia do problemu nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Niezmiernie trudno było uzyskać tak duże, ale i zarazem konieczne środki.

Na początku 2015 r. wypracowano, przy udziale reprezentantów Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu wstępny podział planowanego do realizacji zakresu działań wyodrębniając I etap zadania pn. Remont zabezpieczająco wzmacniający kościoła drewnianego wzniesionego na konstrukcji szachulcowo-zrębowej p.w. św. Krzyża, polegający na zabezpieczeniu bryły kościoła poprzez wykonanie robót wzmacniających wieżę, a w szczególności uwzględniający wyminę elementów konstrukcyjnych (zastrzały i miecze), pokrycia hełmu wieży, konserwację i renowację krzyża oraz kuli hełmu oraz prace oczyszczające i odgrzybieniowe bali i krawędziaków. Koszt robót I etapu został oszacowany na podstawie kosztorysu inwestorskiego na kwotę 315 155,10 zł. W wyniku przeprowadzonego rozeznania rynku okazało się, iż cena wykonania planowanych robót może być niższa. Firma "Orlikon", bardzo doświadczona w remontach zabytków, zobowiązała się zrealizować je w cenie 242 521,10 zł.

Równolegle do prac związanych z wykonaniem robót, Parafia czyniła starania o zabezpieczenie niezbędnych środków finansowych. Kolejne uchwały lokalnych samorządów przyznające wsparcie dla planowanego dzieła, w tym Sejmiku Województwa Wielkopolskiego w kwocie 20 000 zł, Gminy Oborniki w kwocie 139 000,00 zł, Powiatu Obornickiego w kwocie 61 562,35 zł umożliwiły rozpoczęcie prac.
Zdjęcia z demontażu krzyża z wieży.

Po zdjęciu krzyża z wieży, znaleźliśmy w kuli miedzianej puszkę z 1883 r., która została otwarta podczas spotkania Parafialnej Rady Duszpasterskiej i Ekonomicznej w dniu 1.10.2015 r. Krzyż ten posadowiono 31. maja 1883 r. Znaleźliśmy trzy dokumenty i cztery gazety z tamtego czasu. Najstarsze dwa, będące w najgorszym stanie, zostały zawiezione do Archiwum Diecezjalnego, by je fachowo zabezpieczyć. Trzeci, z dnia 31. maja 1883, doskonale zachowany, wyjaśnia nam wcześniejszą historię i tamte dwa dokumenty. Ten dokument wyjaśnia również inicjały na miedzianej puszce. Jesteśmy bardzo wdzięczni za ten piękny przykład współpracy katolików i ewangelików i za ich wielką miłość do Polski i Kościoła.
Zdjęcia z otwarcia puszki z wieży.
Skan dokumentu z 1883 r. / Przepisany dokument z 1883 r.
Skan gazet z roku 1883 r.

Na wieży kościoła rozpoczęliśmy kładzenie blachy miedzianej, wymieniono zniszczone belki, odnowiono dzwon i krzyż. Po niedzieli ciąg dalszy tych prac oraz przybijanie karnesówki.
Zdjęcia z prac, odnowionego dzwonu i krzyża.

Kontynuowaliśmy prace ciesielskie i blacharskie, a najważniejszym wydarzeniem było wstawienie w dniu 5.11.2015 r. odnowionego krzyża i kuli oraz naszej kapsuły czasu. Dla ciągłości włożyliśmy dokument i prasę z 1883 r., nasze przesłanie dla przyszłych pokoleń, napisane odręcznie piórem na specjalnym papierze, a także na komputerze, aktualną prasę (Głos Wielkopolski, Przewodnik Katolicki, Gość Niedzielny), medale, pieniądze, książkę pana Łucjana Pawlika: "Historia kościoła św. Krzyża i Miłosierdzia Bożego", pismo od Pana Burmistrza i Pana Starosty, nośniki elektroniczne ze zdjęciami i zeskanowanymi dokumentami. Mamy nadzieję, że to przesłanie dotrze do przyszłych pokoleń.
Zdjęcia z zamykania nowej puszki i montażu odnowionego krzyża i kuli na wieży.
Skan współczesnego dokumentu.

W dniu 24. listopada 2015 r., przeprowadzone zostały prace odbiorowe I etapu zadania.

Przed nami finalizacja rozliczeń i okres sprawozdawczy. Wkład własny Parafii w realizację I etapu zamyka się kwotą 21 958,75 zł.

Oprócz tego Parafia wykonała karnesówkę, wymieniła elementy konstrukcji więźby i krążyn, której wartość wyniosła 35 587,13 zł, stąd kwota zobowiązań wynosi: 57 545,88 zł.

Kolejny II etap – wzmocnienie, uzupełnienie lub wymianę elementów konstrukcyjnych ścian drewnianych, w tym podwalin w konstrukcji zrębowej (str. wewn.) oraz słupów pośrednich i narożnych w konstrukcji szachulcowej (str. zewn.), rygli i gzymsów, naprawę wypełnień szkieletu szachulcowego, wzmocnienie belek stropowych i więźby dachowej, oczyszczenie, odgrzybienie i impregnacja elementów drewnianych (bali, krawędziaków i innych), wymianę pokrycia dachowego (rozebranie dachówki karpiówki, ołaceń, okapów, gzymsów, łacenie połaci dachowych, nałożenie gontu, zwentylowanie),rozebranie obróbek blacharskich z blachy i wykonanie nowych w miedzi, orynnowanie.
Zdjęcia z zakończenia I etapu renowacji.

W połowie marca 2016 r. rozpoczęliśmy przy kościele św. Krzyża prace związane z drugim etapem remontu. Postawiliśmy rusztowanie i rozebraliśmy większość wypełnienia szalunku, co pokazało nam wielką destrukcję konstrukcji drewnianej i zrębu – większą niż się spodziewaliśmy. To spowoduje też większe koszty niż planowano.

Jako wspólnota pragniemy gorąco podziękować władzom miejskim i powiatowym, które z tak wielkim zrozumieniem i życzliwością odpowiedziały na nasze wnioski o pomoc w realizacji II etapu remontu. Dziękujemy zatem panu Burmistrzowi Tomaszowi Szramie i Staroście Adamowi Olejnikowi oraz Paniom i Panom Radnym Miejskim i Powiatowym za przyznanie kolejnej dotacji: Urząd Miasta – 200 tys. zł, a Starostwo 80 tys. zł. Jeszcze raz serdecznie dziękujemy!

Od wtorku 26.04.2016 dalszy ciąg prac przy kościele św. Krzyża. Będzie to dach i ściany. W jakim stanie są elementy drewniane konstrukcji szkieletowej już wiemy, natomiast po zdjęciu dachówki poznamy prawdę o więźbie dachowej i belkach stropowych. Dach będzie pokryty gontem modrzewiowym – te prace wykona ekipa Górali.

Rozpoczęliśmy intensywne prace przy kościele św. Krzyża. Stan więźby dachowej i belek stropowych jest przerażający. Umieścimy zdjęcia, byśmy mogli to zobaczyć na własne oczy. Bardzo się cieszymy z pracowitości i profesjonalizmu ekipy pana Jacka z Gór. Będą konieczne dodatkowe prace w stosunku do pierwotnego projektu i oczywiście wzrosną planowane koszty.
Zdjęcia belek stropowych.
Prace majowe.
Prace czerwcowe.

Rozpoczęte zostały prace remontowe wewnątrz kościoła. W pierwszej kolejności rozebrane zostały ołtarze boczne. Rozbiórka ołtarzy bocznych.

Z dumą i radością informujemy, że w środę, 18.04.2018, podczas uroczystej gali Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków odebraliśmy Wyróżnienie w kategorii architektura i budownictwo drewniane za szczególnie staranną konserwację ryglowych ścian kościoła Świętego Krzyża oraz przywrócenie historycznego materiału pokrycia dachu w konkursie Zabytek Zadbany – 2018. Szczegóły można znaleźć w internecie: poznajpolskie.onet.pl. Poniżej zamieszczamy zdjęcia.

O dalszych pracach będziemy informować na bieżąco.

Prezentacja z podsumowania prac